Uzależnienie od Internetu – dlaczego nie można bagatelizować problemu
Rodzice często nie zauważają uzależnień swoich dzieci i to nie dlatego, że ich nie obserwują, lecz dlatego, że nie spodziewają się zagrożenia. By stawić czoła problemowi uzależnienia trzeba wiedzieć dwie rzeczy: po pierwsze trzeba być wrażliwym już na pierwsze objawy uzależnienia, po drugie: należy wiedzieć, że we współczesnym świecie uzależnienie od mediów, w tym od komputera i Internetu jest równie realnym zagrożeniem, jak każde inne. Wszechobecność mediów sprawia, że może nam się wydawać, że uzależnienie jest niedostrzegalne. Wydaje nam się być może, że skoro nasze dziecko nie spędza przed komputerem więcej czasu niż jego rówieśnicy, to problem nie istnieje. Powstają jednak dwa pytania: czy kontrolujemy rzeczywisty czas, który nasze dziecko spędza przed komputerem? Poza tym dzieci reagują w bardzo różny sposób i dla niektórych dzieci i ograniczone, weekendowe spędzanie czasu przed komputerem może być zagrożeniem. Dzieci spędzające czas przed komputerem mogą uzależnić się od sieci, od wirtualnych kontaktów (czatów, portali społecznościowych), od gier komputerowych, a także od samego komputera. Problem polega wtedy na obsesyjnej potrzebie posiadania własnego sprzętu. Internet może doprowadzić do zaburzeń w odbieraniu rzeczywistości oraz do problemów polegających na tym, że dziecko nie potrafi zawiązać więzi międzyludzkich poza wirtualnym światem. Uzależnienie od gier, tak jak i zresztą pozostałe uzależnienia, mogą doprowadzić do rozluźnienia kontaktów rodzinnych oraz zaniedbania swoich obowiązków, zarówno domowych, jak i szkolnych. Innym zagrożeniem są oszuści, którzy próbują wykorzystać dziecięcą skłonność do zwierzeń w Internecie, gdzie dziecko ma złudne poczucie bezpieczeństwo. Uzależnienie od komputera i Internetu prowadzi nie tylko do problemów emocjonalnych i zaburzeń psychicznych (w tym zaburzeń w kontaktach z otoczeniem), ale także na kłopotach zdrowotnych wynikających z ograniczenia ruchu fizycznego. Do zaburzeń psychicznych należą zaburzone relacje z otoczeniem, zanik więzi, częste konflikty z rodziną i rówieśnikami, problemy w kontaktach interpersonalnych, a nawet depresja. Jeśli chodzi o problemy fizyczne dotyczą one kłopotów ze wzrokiem, zaburzeń koncentracji oraz zaburzeń snu oraz problemów z bólem mięśni karku i pleców. A jak dostrzec już pierwsze niepokojące objawy? Jak odróżnić typowe dla nastolatków zaburzenia nastroju od objawów uzależnienia? Po pierwsze trzeba czujnie obserwować i wychwytywać ewentualne obniżenie nastroju oraz pojawiającą się większą drażliwość. Wśród charakterystycznych objawów uzależniania odnaleźć można także ciągłą chęć zwiększania czasu spędzanego przed komputerem i myślenie o nim nawet wtedy, gdy dziecko akurat zajmuje się czymś innym (związane jest to oczywiście z obniżeniem koncentracji i słabym zainteresowaniem innymi zajęciami). Uzależnione dziecko często okłamuje bliskich odnośnie tego, ile rzeczywiście czasu spędza przed komputerem i dochodzi do wielu spięć na tym tle. Najczęściej konflikt związany jest z nieudanymi próbami kontrolowania dziecka odnośnie jego hobby. Dziecko uzależnione zaczyna mieć problemy osobiste, wynikające z nieumiejętności przełożenia internetowych osiągnięć i przyjaźni na rzeczywiste relacje. To jeszcze bardziej czyni dziecko skłonnym do uzależnienia, ponieważ w tej sferze czując się pewnie, próbuje właśnie dzięki Internetowi rozwiązać swoje problemy, a odcina się od rodziny i rówieśników. Charakterystycznym jest też porzucenie swoich dotychczasowych zainteresowań i nerwowe zachowanie zawsze wtedy, gdy dostęp do Internetu zostaje przerwany lub ograniczony. Jak wykazują kolejne badania, mechanizm uzależnienia dziecka od komputera i Internetu niczym nie różni się od uzależnień innego typu. Wynika najczęściej z ciekawości, później przeradza się w pasję i w końcu – niemal obsesję. Ostatecznie osoba uzależniona przestaje adekwatnie oceniać otoczenie, a uzależnienie nie podlega już żadnej możliwości samokontroli. Początkowo Internet jest ciekawostką, z czasem zaczyna zastępować świat realny, a na końcu staje się jedyną ucieczką od piętrzących się realnie problemów. Komputer i Internet to dziś stosunkowo dostępna i prosta rozrywka, która niejednokrotnie odciąża rodziców od obowiązku zajmowania się dziećmi. Może to doprowadzić do zgubnych skutków, zwłaszcza jeśli dostęp do tych mediów mają dzieci zbyt młode. Dodatkowo szybki rozwój technologiczny sprawia, że rodzic nie może lub nie potrafi dzielić z dzieckiem komputerowych pasji czy je choćby zrozumieć, a to dodatkowo oddala od siebie członków rodziny. To jednak na rodzicu spoczywa obowiązek dbania o to, by ewentualna rozrywka nie stała się zagrożeniem. Powinien wiedzieć, czym i jak długo zajmuje się dziecko w Internecie czy przed komputerem. Kontrola powinna być tym dokładniejsza, im dziecko jest młodsze.